Parallelle werksessies donderdag 3 november

 

Begrip van het voedselweb bepalend voor succesvolle Noordzeetransitie

Door: Tobias van Kooten / Floor Soudijn /  Karen van de Wolfshaar - Wageningen Marine Research

Na een korte introductie word je via een viertal duo-presentaties meegenomen in de effecten van een aantal grote ingrepen en veranderingen op de Noordzee, die onderdeel zijn van de energie-, voedsel- en natuurtransitie uit het Noordzeeakkoord:

• Natuurherstel: Effecten van een grote zeehondenpopulatie;
• Offshore aquacultuur en de draagkracht van de Noordzee;
• Windturbines op zee van twee kanten belicht: fytoplankton en zeevogels;
• Bodemvisserij en het zeebodem-ecosysteem.

In elke duo-presentatie wordt een thema op twee manieren belicht, en worden prikkelende vooruitzichten in relatie tot de grotere aankomende veranderingen in de Noordzee geschetst. Bij alle onderwerpen speelt het voedselweb een belangrijke rol in het versterken, afzwakken, veranderen of zelfs omkeren van het directe effect van de ingreep of verandering.

 

Innovatie in monitoring biodiversiteit

Door: Bas Binnerts (TNO) / Anouk Blauw en/of Sharon Tatman (DELTARES) /  Afra Asjes (Wageningen Marine Research) / Myron Peck (NIOZ)

Tijdens deze werksessie passeren diverse veelbelovende innovaties op het gebied van monitoring op zee de revue. De meerwaarde van de gepresenteerde innovaties voor het effectiever in kaart brengen van biodiversiteit wordt toegelicht. Daarnaast wordt de huidige toepasbaarheid van de innovaties besproken en ga je met elkaar brainstormen over hoe deze versneld zouden kunnen worden ontwikkeld en ingezet binnen bijvoorbeeld het MONS programma.

 

Building blocks for North Sea Nature

Door: Christiaan van Sluis (de Rijke Noordzee) / Eline van Onselen (Stichting de Noordzee) / Jeroen Vis (ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) / Josien Steenbergen en Enzo Kingma (Wageningen Marine Research) / Nathalie Strookman (Van Oord). 

 

The North Sea plays a key role in the energy transition. With the offshore wind development plans and ambitions, it is becoming busier and busier at our North Sea. At the same time, the North Sea is ecologically not in a good environmental status and sustainable use is not going fast enough.

Increased effort is therefore needed to achieve good environmental status (GMT), like is also stated in The North Sea Agreement. But what does this effort look like and what can we do to (further) stimulate North Sea nature?

During this interactive work session, we will use the knowledge, brainpower, and diversity of the participants of the North Sea Days to answer this question.

After an introduction, the participants will form groups to fill in maps of the North Sea with Nature enhancing methods. Where and with what purpose? The last part of the session the groups will present the results to each other, and we will end with a first attempt to prioritize actions.

 

WOZEP en biodiversiteit

Door: Dagmar van Nieuwpoort / Edwin Verduin / Marije Siemensma / Ingeborg van Splunder - Wozep, RWS Water, Verkeer en Leefomgeving en RWS Zee en Delta.

Binnen het onderzoeksprogramma Wozep (Wind op zee ecologisch programma) wordt bewaakt dat de effecten van windparken op zee op soorten met een beschermde status binnen de ecologische grenzen blijft. Op deze wijze wordt de ‘biodiversiteit’ bewaakt en hopelijk in stand gehouden.

Juridische vereisten spelen een hele bepalende rol in de inrichting van het Wozep-onderzoek en verzorgt de focus voor de soorten die specifieke aandacht krijgen. Dit is mogelijk een te beperkte invulling van biodiversiteit. Uiteindelijk is een belangrijk doel ook een goede staat van de Noordzee behouden. 

Graag gaan we in gesprek met deelnemers over hoe een bredere (?) interpretatie van biodiversiteit staat ten opzichte van Wozep. Wat zijn verschillen? Kan er meer aansluiting worden gevonden?

Heb je hier ideeën over? Kom met ons in gesprek!

 

Digitalisering Noordzee
Een impuls voor een groene transitie, veiligheid en een duurzame welvaart en welzijn

Door: diverse mensen van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat en Rijkswaterstaat

Het Programma Noordzee 2022-2027 geeft aan dat het Rijk zich richt op een goede balans tussen de grote transities en het ecosysteem in de Noordzee. Daarvoor is niet alleen een vergaande verduurzaming nodig van álle bestaande vormen van gebruik, maar vooral het maatschappelijk vermogen tot innovaties. Digitalisering van de Noordzee maakt daar intrinsiek onderdeel van uit, wat niet alleen in Nederland gevoeld wordt, maar ook internationaal aandacht heeft en kansen biedt voor samenwerking. Het Rijk werkt interdepartementaal aan een Uitvoeringsprogramma én een voorstel voor het Nationaal Groeifonds. We lichten je in over de stand van zaken en verdere toekomstplannen. Die maken we graag samen met jou.

 

OR ELSE, een vijfjarig project over zandwinning

Door: Martin Baptist, Marcel Rozemeijer - Wageningen Marine Research / Hilde Toonen - Wageningen Universiteit, Simeon Moons, Wout van Dijk (RWS) / Serena Rivero, Winnie de Winter (Stichting de Noordzee)

Recent is een vijfjarig wetenschappelijk onderzoeksprogramma van start gegaan naar operationele aanbevelingen voor ecosysteem-gebaseerde grootschalige zandwinning in de Noordzee. Het programma van 5,1 miljoen euro wordt uitgevoerd door een groot consortium van onderzoekers, overheden, baggeraars, vissers en NGO’s. In deze werksessie nemen we je mee in de plannen voor het onderzoek. We zijn benieuwd naar jullie behoeftes zodat we het onderzoek zo goed mogelijk laten aansluiten aan jullie verwachtingen.

 

Noordzeedata in de kijker; de reis van biologische data

Door: Joël Cuperus, RWS / Barbara Schoute, Informatiehuis Marien.
Met medewerking van: Ton Berkhout, Ecosys (Aquanexus) / Arne Klink, Eurofins Aquasense  /  Maarten Japink, Bureau Waardenburg

Rijkswaterstaat en het Informatiehuis Marien tonen het Datalandschap van de Noordzee. Hoe komen Biodiversiteitsdata op de kaart? Waar vind je data, en hoe zorg je dat anderen in de toekomst jouw data kunnen blijven gebruiken? We duiken in de datastromen vanaf het laboratorium via brondatabases, automatische datavalidatie, kernregistraties, Api’s. En we volgen de data tot ze bij de gebruiker aankomen in bijvoorbeeld de Data Viewers. Ga in gesprek met de experts over de laatste snufjes!

 

Impact van (menselijk) onderwatergeluid op de Noordzee

Door: Frans-Peter Lam en Christ de Jong (TNO)

In deze sessie krijg je een kort overzicht van de vijf belangrijkste menselijke geluidsbronnen. De verschillen en overeenkomsten van deze geluidsbronnen worden benoemd, en ook de mate van relevantie voor de Noordzee. Van enkele grote projecten, bijvoorbeeld voor scheepvaartgeluid en wind op zee, zal vervolgens een update worden gegeven over de laatste stand van zaken. Vervolgens zal er ruimte voor discussie zijn: wat weten we inmiddels, wat weten we nog niet of minder, en welke kennis ontbreekt? En wat is de praktijkervaring vanuit de industrie?

 

Voedselproductie en biodiversiteit

Door: Luca van Duren (DELTARES), Jaap van Hal (TNO), Iris Menger (North Sea Farmers), Marcel Rozemeijer, Reinier Nauta en Nathalie Steins (Wageningen Marine Research), Henrice Jansen (Wageningen Universiteit)

Hoeveel voedsel kunnen we duurzaam - naast bestaande vormen visserij - produceren in de Noordzee? En wat zijn hiervoor de meest geschikte locaties? Grote ontwikkelingen, waaronder beoogde nieuwe vormen van voedselproductie, hebben een effect op het ecosysteem en biodiversiteit van de Noordzee. Hoe kunnen we daar op een zo goed mogelijke manier mee om gaan in (beleids)keuzes? Daarnaast stelt ook de sector bepaalde voorwaarden aan de plek waar geproduceerd en geoogst kan worden (bijvoorbeeld afstand tot de haven).

Tijdens deze sessie gaan we daarom samen met jou op zoek naar voorwaarden voor locatiekeuze, en worden op interactieve wijze de ecologische geschiktheid van enkele door jou geselecteerde locaties geïnventariseerd (real-time model simulaties) voor zowel voedselproductie als geassocieerde biodiversiteit. Hierbij richten we ons op drie vormen van nieuwe voedselproductie: (1) zeewier, (2) schelpdieren en (3) krabben en kreeften (eventueel ondersteund door artificiële riffen).

Voor deze nieuwe activiteiten wordt vaak gekeken naar kansen voor medegebruik in windparken. Zijn deze gebieden echter ook geschikt voor voedselproductie, of zijn andere locaties wellicht beter vanuit een kweekperspectief? Daarnaast bediscussiëren we scenario’s voor maximale productie gegeven de draagkracht van het Noordzee-ecosysteem, en reflecteren we op de relaties tussen draagkracht, biodiversiteit en nieuwe voedselproductie.

In deze sessie zal een mix van Engels en Nederlands worden gebruikt.   

 

Seascape approach for a North Sea masterplan – Incorporating critical ecological aspects when mapping dilemmas and options

Door: Prof. Dr Tinka Murk, Wageningen University / Prof. Dr Myron Peck, NIOZ

The international North Sea is a complex connected system of coastal riverine and estuaries habitats. Many species depend on a multitude of these habitats for life cycle closure, including e.g. sea grass areas and reefs. Life history strategies are not restricted to an EEZ, and larval stages often transported by ocean currents to essential juvenile nursery or adult habitats. Rehabilitating and protecting North Sea biodiversity requires a broader focus than protecting specific areas (e.g. an OWF), life-stages (e.g. juvenile nurseries) or eliminating single stressors (e.g. underwater noise). Therefore, it is currently not yet possible to consider this holistic view of North Sea ecology when making drastic decisions about MSP and anthropogenic activities.

Monitoring campaigns provide information on the current state of the (NL) North Sea and “shifting baselines” are important to consider. At the present time, potentially biodiverse areas that have been repeatedly bottom trawled by fisheries may not be considered valuable while less productive or remote areas may be viewed as more worthwhile to protect. Models that combine life cycle traits, ecophysiology and abiotic characteristics can be used to create maps for the most suitable habitats for species and communities that, when protected, may play crucial roles in rebuilding and safeguarding biodiversity.

After a short introduction, this workshop will discuss what is needed (e.g. gaps in knowledge, innovative tools needed) to develop a more comprehensive ecological masterplan at the seascape level of the North Sea. Such a masterplan can provide the scientific basis to take ecological aspects into account when developing conservation actions alongside large-scale anthropogenic developments and stressors. It can also be used in communication with our neighboring North Sea countries on transboundary actions needed to optimize biodiversity enhancement in international MSP.

 

Hoe Natura 2000-doelstellingen halen voor 2050?

Door: David Nieuwenhuis (RWS), Edwin Verduin, Maarten Platteeuw, e.v.a.

RWS is verantwoordelijk voor het beheer van de vier aangewezen Natura 2000 gebieden op de Noordzee (HR-gebieden Doggersbank en Klaverbank en VR-gebieden Friese Front en Bruine Bank). Voor het beheer ligt de focus op maatregelen gericht op doelsoorten en habitats in deze gebieden. Doordat het beheer complex is en er ook (juridische) beperkingen zijn, is het mogelijk dat er een te beperkte invulling volgt om de doelstellingen te behalen. Ook moet Natura 2000 bijdragen om de goede staat van de gehele Noordzee te bereiken. Wij gaan graag met jouw in gesprek over bredere voorwaarden die nodig zijn om de Natura 2000 doelstellingen te behalen. We willen aftrappen met twee sprekers die beide kanten (beperkingen en mogelijkheden) belichten en vervolgens met jou in gesprek willen om tot concrete inzichten te komen. Wil je hierover meedenken of heb je hier ideeën over? Ga dan met ons in gesprek, al mag alleen luisteren ook natuurlijk!

 

Mindshift: van sectoraal naar integraal ecosysteemgericht beheer

Door: Eline van Onselen / Serena Rivero (Stichting De Noordzee) / Ziega van den Berk (MUST). Met medewerking van Christiaan van Sluis / Marjolein Kelder (De Rijke Noordzee), Renate Olie / Heleen Vollers / Linda Planthof (Stichting De Noordzee), Gerjan Piet (Wageningen Marine Research), Luca van Duren (Deltares)  

 

Momenteel worden activiteiten op een sectorale wijze beheerd, waarbij gelijksoortige impacts binnen de ene sector harder worden aangepakt dan binnen een andere sector. Tegelijkertijd is duidelijk dat de totale menselijke voetafdruk te groot is voor duurzaam gebruik. Om de hele Noordzee op een natuurinclusieve manier in te richten is een meer integrale visie nodig, die rekening houdt met alle impacts van gebruik op het hele ecosysteem. De oplossing: innovatieve manieren om menselijke activiteiten te beperken en kansen voor natuurherstel en -versterking te benutten. 

  

We nemen een kijkje in hoe de (Nederlandse) Noordzee in het verleden was, hoe het nu is en maken een doorkijk naar de toekomst. Vervolgens maken we gezamenlijk een tijdlijn, waarin we de stappen in kaart brengen die we moeten zetten om daar te komen, en een gezonde, duurzaam gebruikte Noordzee te realiseren. Doe mee en help ons tijdens deze interactieve sessie! De resultaten worden gebruikt bij de verdere werkzaamheden van Stichting de Noordzee om een Noordzeevisie 2050 te schetsen.

 

Wij nodigen jou uit om je in deze thema's te verdiepen, en in een interactieve setting een gezamenlijke aanpak te onderzoeken. 

 

Kennismaking MONS
 

Door: Jakob Asjes en MONS-teamleden

In 2021 heeft het Noordzeeoverleg het onderzoeksprogramma MONS vastgesteld. Het programma Monitoring-Onderzoek-Natuurversterking-Soortbescherming (MONS) heeft als doel de centrale vraag te beantwoorden of en hoe het veranderende gebruik van de Noordzee past binnen de ecologische draagkracht van de Noordzee. Tijdens deze sessie wordt een toelichting gegeven op de inhoud van het programma en de ambities voor 2023. Ook wordt het MONS-team in wording aan je voorgesteld.

 

Klimaatverandering en biodiversiteit
(deze werksessie is door omstandigheden vervallen)